عفونت واژن در بارداری یکی از مشکلات شایع در بین زنان باردار است که می‌تواند تأثیرات نامطلوبی بر سلامت مادر و جنین داشته باشد. تغییرات هورمونی در این دوره، سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار داده و محیط واژن را مستعد رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها می‌کند. برخی از این عفونت ها بدون خطر هستند، اما برخی دیگر نیاز به مراقبت‌های دوران بارداری دارند. در این مقاله، به بررسی دقیق علائم، علل، روش‌های پیشگیری و درمان عفونت‌های واژینال در دوران بارداری خواهیم پرداخت.
انواع عفونت های واژینال در بارداری
۱. عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس)
عفونت قارچی واژن در اثر رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. این نوع عفونت به دلیل افزایش سطح استروژن در بارداری شایع‌تر است.
علائم عفونت قارچی
- خارش و سوزش شدید در ناحیه تناسلی
- ترشحات سفید، غلیظ و پنیری‌شکل
- درد هنگام رابطه جنسی
- قرمزی و التهاب ناحیه واژن
روش های درمان عفونت قارچی
درمان عفونت قارچی معمولاً با استفاده از داروهای ضدقارچ موضعی مانند کرم‌ها یا شیاف‌های واژینال تحت نظر پزشک انجام می‌شود. رعایت بهداشت فردی، خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی و پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد می‌تواند از رشد قارچ جلوگیری کند. همچنین، رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در کنترل عفونت دارد، به‌ویژه کاهش مصرف قند و مواد غذایی شیرین، زیرا قارچ‌ها از قند تغذیه می‌کنند و محیطی مساعد برای رشد آن‌ها ایجاد می‌شود. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای خوراکی ضدقارچ تجویز کند تا عفونت را از داخل بدن کنترل کند.
۲. واژینوز باکتریایی (BV)
واژینوز باکتریایی ناشی از رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در واژن است. این عفونت می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
علائم واژینوز باکتریایی
- ترشحات خاکستری یا سفید با بوی نامطبوع شبیه به بوی ماهی
- خارش و سوزش در واژن
- احساس ناراحتی هنگام ادرار
روش های درمان واژینوز باکتریایی
درمان واژینوز باکتریایی معمولاً با تجویز آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی مانند مترونیدازول یا کلیندامایسین انجام می‌شود تا تعادل باکتریایی در واژن بازگردد. برای پیشگیری از عود عفونت، توصیه می‌شود از دوش واژینال خودداری شود، زیرا این کار می‌تواند باکتری‌های مفید را از بین ببرد و محیط واژن را برای رشد باکتری‌های مضر مساعد کند. همچنین، تقویت سیستم ایمنی بدن با مصرف غذاهای سرشار از پروبیوتیک مانند ماست و کفیر می‌تواند به حفظ تعادل طبیعی فلور واژن کمک کند و از بروز مجدد عفونت جلوگیری نماید.
۳. عفونت های مقاربتی (STIs)
عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، گنوره، تریکومونیازیس و ویروس‌های هرپس می‌توانند در دوران بارداری به جنین منتقل شوند و مشکلات جدی ایجاد کنند.
علائم عفونت های مقاربتی
- زخم‌های دردناک در ناحیه تناسلی
- ترشحات غیرطبیعی و بدبو
- درد لگن و سوزش هنگام ادرار
- تب و ضعف عمومی
روش‌های درمان عفونت های مقاربتی
- انجام آزمایش‌های تشخیصی جهت شناسایی نوع عفونت
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدویروسی تجویزشده توسط پزشک
- پرهیز از رابطه جنسی محافظت‌نشده
جدول انواع عفونت های واژن در بارداری
| نوع عفونت | علائم | علت | عواقب احتمالی در بارداری |
|---|---|---|---|
| عفونت قارچی (کاندیدیاز) | خارش ، سوزش ، ترشح سفید و غلیظ شبیه پنیر کوتاژ | رشد بیش از حد قارچ کاندیدا (به دلیل تغییرات هورمونی) | زایمان زودرس ، عفونت نوزاد در هنگام تولد |
| باکتریوز واژینال | ترشح خاکی یا سفید، بوی ماهی ، سوزش یا خارش واژن | عدم تعادل در باکتری های طبیعی واژن | عفونت در رحم ، زایمان زودرس ، عفونت در نوزاد |
| تریکومونیازیس | ترشح سبز یا زرد رنگ ، بوی بد ، درد در هنگام ادرار یا رابطه جنسی | عفونت انگلی با ترایکوموناس واژینالیس | زایمان زودرس ، وزن کم نوزاد ، افزایش خطر عفونت بعد از زایمان |
| عفونت ادراری (UTI) | درد و سوزش هنگام ادرار ، ترشح ، تب ، احساس فشار در شکم | عفونت در مجاری ادراری | زایمان زودرس ، عفونت به کلیه ها و سایر اندام های تناسلی |
| پوسیدونومیا | ترشح بدبو ، درد و سوزش در ناحیه تناسلی | عفونت باکتریایی به نام پوسیدونومیا | خطر زایمان زودرس ، عفونت در نوزاد ، تب در دوران بارداری |
علل عفونت واژن در بارداری
عفونت واژن در بارداری معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش سطح استروژن رخ می‌دهد که باعث برهم خوردن تعادل باکتری‌های مفید و افزایش رشد قارچ‌ها و باکتری‌های مضر می‌شود. همچنین، تغییر در میزان اسیدیته (pH) واژن محیطی مساعد برای رشد عوامل بیماری‌زا ایجاد می‌کند. مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها، ضعف سیستم ایمنی بدن، استفاده از لباس‌های تنگ و غیرقابل تهویه و مصرف زیاد مواد قندی از دیگر عواملی هستند که احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهند. رعایت بهداشت شخصی، انتخاب لباس‌های مناسب و تغذیه سالم می‌تواند در پیشگیری از این مشکل مؤثر باشد.
روش های پیشگیری از عفونت واژن در دوران بارداری
- رعایت بهداشت فردی و شستشوی ناحیه تناسلی با آب ولرم و صابون ملایم
- پرهیز از استفاده از دوش واژینال و محصولات معطر
- پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد
- مصرف مواد غذایی سرشار از پروبیوتیک مانند ماست و کفیر
- پرهیز از مصرف بیش از حد قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده
- استفاده از کاندوم در روابط جنسی جهت پیشگیری از انتقال عفونت
درمان خانگی عفونت واژن در بارداری
- مصرف ماست پروبیوتیک جهت حفظ تعادل باکتریایی
- اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ و مصنوعی
- نوشیدن مقدار کافی آب برای دفع سموم بدن
اصلاح رژیم غذایی
- کاهش مصرف قند و مواد غذایی فرآوری‌شده
- افزایش مصرف سبزیجات، میوه‌ها و مواد غذایی پروبیوتیک
- عوارض عفونت واژن برای جنین
در صورت عدم درمان به‌موقع، برخی از عفونت‌های واژن می‌توانند مشکلات جدی برای جنین ایجاد کنند، از جمله:
- زایمان زودرس: برخی از عفونت‌ها مانند واژینوز باکتریایی می‌توانند منجر به زایمان زودرس شوند.
- پارگی زودرس کیسه آب: برخی از باکتری‌ها می‌توانند به پرده‌های جنینی آسیب رسانده و باعث پارگی زودرس کیسه آب شوند.
- انتقال عفونت به نوزاد: برخی از عفونت‌های مقاربتی می‌توانند در هنگام زایمان به نوزاد منتقل شوند و مشکلاتی مانند عفونت چشمی و ریوی ایجاد کنند.
نتیجه‌گیری
عفونت واژن در دوران بارداری یک مشکل رایج اما قابل پیشگیری و درمان است. رعایت بهداشت فردی، مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم و رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند. دریافت درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری کند. با داشتن آگاهی بیشتر، می‌توان دوران بارداری سالم‌تری را تجربه کرد.
