افتادگی مثانه

افتادگی مثانه یکی از مسائلی است که می‌تواند بر زندگی روزمره فرد تأثیر گذار باشد. این وضعیت طبیعی نبودن مثانه و افتادگی آن می‌تواند باعث ایجاد اختلالاتی در فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی شود. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف افتادگی مثانه پرداخته و راهکارهای مؤثر جهت مدیریت این وضعیت را بررسی خواهیم کرد.

علائم افتادگی مثانه و راهنمای تشخیص آن

در حالی که برخی از موارد افتادگی مثانه به صورت خفیف و بدون نشانه و علامت مشهودی ایجاد می‌شوند، در موارد جدی‌تر می‌توانند با علائم و نشانه‌های خاصی همراه باشند. در اینجا به برخی از این علائم اشاره می‌شود:

• احساس پر بودن یا فشار در لگن و واژن: افراد ممکن است احساس کنند که مثانه‌شان پر است یا فشاری روی لگن و واژن دارند.
• ناراحتی هنگام فعالیت‌های روزمره: در زمان‌هایی که فشار افزایش می‌یابد، انجام فعالیت‌هایی مانند کشیدگی، سرفه، حمل و بلند کردن اشیا ممکن است باعث ناراحتی شود.
• پس از ادرارکردن احساس پر بودن مثانه: افراد ممکن است حتی پس از انجام ادرارکردن، احساس کنند که مثانه‌شان هنوز پر است.
• عفونت‌های مکرر مثانه: افراد مبتلا به افتادگی مثانه ممکن است به علت ناتوانی در تخلیه مثانه، به عفونت‌های مکرر مثانه دچار شوند.
• درد یا نشت ادرار در هنگام مقاربت جنسی: این ممکن است یکی از علائم جلوگیری از لذت در فعالیت جنسی باشد.
• برآمدگی بافتی از دهانه واژن: در موارد شدید، برآمدگی بافتی ممکن است از دهانه واژن بیرون بزند، به خصوص هنگام ایستادن طولانی.

در نهایت، در صورت تجربه هر گونه علامت یا نشانه مشکوک، توصیه می‌شود که فرد به مشاوره پزشکی مراجعه کرده و تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کند.

علل ایجاد افتادگی مثانه

افتادگی مثانه یک وضعیت ناشی از ضعف عضلات کف لگن و سیستم همبسته از ماهیچه‌ها و رباط‌ها است. این وضعیت معمولاً به دلیل عوامل مختلفی ایجاد می‌شود و می‌تواند بر اثر زمان، رخدادهای طبیعی مانند زایمان یا فاکتورهای دیگر اتفاق بیفتد. علل احتمالی افتادگی مثانه:

• زایمان و بارداری: زایمان طبیعی می‌تواند عاملی برای ضعیف شدن عضلات کف لگن باشد. همچنین، بارداری ممکن است باعث افتادگی مثانه شود.
• اضافه وزن: چاقی و اضافه وزن می‌تواند فشار اضافی را بر عضلات کف لگن ایجاد کرده و به افتادگی مثانه منجر شود.
• بلند کردن اشیای سنگین: بلند کردن مکرر اجسام سنگین می‌تواند فشار زیادی به عضلات کف لگن وارد کند و آنها را ضعیف کند.
• فشار هنگام اجابت مزاج: فشار زیاد در هنگام اجابت مزاج ممکن است به عضلات کف لگن آسیب برساند و افتادگی مثانه ایجاد شود.
• سن: با بالا رفتن سن، استحکام عضلات کف لگن کاهش می‌یابد و افتادگی مثانه احتمالاً افزایش می‌یابد.
• هیسترکتومی (برداشتن رحم):این عمل جراحی ممکن است منجر به ضعیف شدن عضلات کف لگن شود و افتادگی مثانه را تسریع کند.
• ژنتیک: در بعضی از افراد، عوامل ژنتیکی ممکن است باعث ضعف عضلات هم‌بند شوند و افتادگی مثانه را تسریع کنند.

برای جلوگیری یا مدیریت افتادگی مثانه، توصیه می‌شود که افراد با مشکلات مشابه به مشاوره پزشکی مراجعه کنند و درمان مناسب را انتخاب کنند.

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک

مسائل مربوط به تخلیه مثانه، اگر چه معمولاً با درد همراه نمی‌شوند، اما می‌توانند برای فرد مزاحم و ناراحت‌کننده باشند. این مشکل می‌تواند به دشواری در تخلیه مثانه منجر شود و در نهایت باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های مثانه گردد. اگر نشانه‌ها و علائم این مشکل بر فعالیت‌های روزانه شما تأثیر گذاشته و کیفیت زندگی شما را کاهش داده است، توصیه می‌شود که بدون تأخیر به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و نظر و درمان ایشان را دریافت نمایید.

تشخیص این بیماری

تشخیص این مشکل از طریق بررسی سابقه‌ی پزشکی و انجام معاینه‌ی لگن امکان‌پذیر است. پزشک می‌تواند میزان درجه افتادگی مثانه را تشخیص داده و بررسی کند که کدام بخش‌های واژن دچار افتادگی شده‌اند. علاوه بر این، تست‌های تشخیصی دیگر نیز برای ارزیابی کف لگن مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• ارودینامیک یا نوار مثانه: اندازه‌گیری فشارها و جریان ادرار با استفاده از نوار خاص.
• سونوگرافی: استفاده از امواج صوتی برای تصویربرداری از ساختارهای داخلی لگن.

تشخیص صحیح افتادگی مثانه نه تنها به افزایش دقت در تدوین طرح درمانی کمک می‌کند، بلکه به بهبود کیفیت زندگی فرد نیز کمک می‌کند.

چگونه می‌توان از این بیماری جلوگیری کرد؟

برای کاهش خطر ابتلا به افتادگی مثانه، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• انجام تمرینات کگل به صورت منظم؛ این تمرینات می‌توانند به تقویت عضلات کف لگن، به‌ویژه پس از تولد نوزاد، کمک کنند.
• درمان و پیشگیری از یبوست؛ مصرف غذاهای پر فیبر می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
• خودداری از بلند کردن اجسام سنگین؛ در هنگام بلند کردن اجسام، از پاها به جای کمر استفاده کنید.
• درمان سرفه؛ در صورت داشتن سرفه یا برونشیت مزمن، درمان مناسب را انجام دهید و از سیگار خودداری کنید.
• جلوگیری از افزایش وزن؛ با مشورت پزشک، وزن مناسب خود را تعیین کرده و در صورت نیاز، راهکارهای کاهش وزن را اجرا کنید.

عوارض پس از عمل افتادگی مثانه

گرچه در بسیاری از موارد افرادی که عمل جراحی افتادگی مثانه را تجربه می‌کنند، مشکل خاصی را تجربه نمی‌کنند، اما همچنان برخی افراد ممکن است با عوارضی روبرو شوند. در زیر به برخی از عوارضی که معمولاً در سه ماه اول پس از عمل بیماران را آزار می‌دهند، اشاره شده است:

• بی‌اختیاری ادرار
• احتباس ادرار
• درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
• عفونت
• آسیب به مثانه

درمان افتادگی مثانه

تغییر سبک زندگی:

در صورتی که فرد مبتلا به پرولاپس مثانه هیچ علائمی ندارد، نیازی به درمان خاصی نیست. ایجاد تغییرات کلی در سبک زندگی می‌تواند به طور قابل توجهی به رفع مشکل کمک کند و علائم بیماری را کنترل نماید. در ادامه، روش‌های رایج درمان افتادگی مثانه در مراحل اولیه که از تشدید بیماری نیز جلوگیری می‌کند، ذکر شده است.

• کاهش وزن
• جلوگیری از یبوست
• ترک سیگار
• اصلاح نحوه نشستن در دستشویی
• اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
• انجام تمرینات کگل
• درمان سرفه و بیماری‌های ریوی

استفاده از پساری:

یکی از روش‌های درمان پرولاپس مثانه، استفاده از یک دستگاه سیلیکونی به نام پساری است که برای حمایت از مثانه و دیواره جلویی واژن، داخل واژن قرار می‌گیرد. پساری انواع شکل و اندازه‌های مختلفی دارد و برای استفاده از آن هیچ نیازی به جراحی نیست و جاسازی آن توسط پزشک انجام می‌شود.

عمل افتادگی مثانه:

برای درمان این مشکل در درجه خفیف میتوان از لیزرهای co2 فرکشنال که اثر جوانسازى بر عضلات واژن و مثانه دارند استفاده کرد. استفاده از این لیزر طى ۳-۴ جلسه اثر قابل قبولى براى فرد ایجاد میکند.
دردرجه متوسط یا شدید، لازم است فرد تحت عمل جراحی ترمیمی قرار بگیرد تا مثانه به موقعیت طبیعی خود بازگردد. جراحی‌های مختلفی برای این منظور وجود دارند، ترمیم قدامی یکی از روش‌های جراحی در دیواره واژن است که بافت مثانه را از واژن جدا می‌کند. گزینه بعدی که برای درمان افتادگی‌های شدید استفاده می‌شود، جراحی لاپاراسکوپی از طریق شکم است که از تکرر ادرار جلوگیری می‌کند. معمولاً در این روش بیمار بعد از ۴ تا ۶ هفته به طور کامل بهبود پیدا می‌سند.

برای زنانی که هرگز قصد ندارند دوباره رابطه جنسی داشته باشند، اصلاح قطر واژن و کوتاه کردن برآمدگی موجود در واژن می‌تواند به درمان صددرصدی این مشکل کمک کند.